Something old, something new - Frans M. Donders

De afgelopen maanden heb ik met verbazing gekeken naar de snel toenemende aandacht voor ondernemerschap en startups. Het economische en maatschappelijke belang van nieuwe bedrijvigheid wordt natuurlijk al langere tijd onderkend, maar het aantal actoren dat zich momenteel actief stort op het ‘startup-ecosysteem’ wordt razendsnel groter. Parallel hieraan neemt ook het aantal definities en opvattingen over startups toe en over de wijze waarop we die het beste kunnen stimuleren en ondersteunen.

Zo vinden sommigen dat iets alleen een startup mag heten als het gaat om een nieuwe onderneming die voortkomt uit een innovatie. Een nieuwe winkel of bakkerij is in deze definitie geen startup. Anderen koppelen het begrip startup sterk aan technologie of, nog nauwer, aan informatie- en communicatietechnologie. Volgens mij is dit niet relevant. Mijn ervaring leert dat sommige ondernemers starten op basis van een nieuw en innovatief idee en dat anderen liever vanuit een ‘me too’ aanpak starten met een onderneming waarvan het business model, product, verdienmodel en de manier van operationaliseren bekend is. Beide scenario’s kunnen succesvol zijn. Sterker nog, de starters die een ‘me too’ strategie hanteren zijn vaak sneller in staat om een solide marktpositie op te bouwen, om zich vervolgens op duurzame innovatie te kunnen richten.

Een ander debat betreft de manier waarop we startups het beste kunnen stimuleren en ondersteunen. Aan de ene kant van dit spectrum bevinden zich partijen die de opvatting hebben dat we ondernemers in alle fasen van hun ontwikkeling moeten ondersteunen. Dat zijn de partijen die coaches, experts en betrekkelijk intensieve programma’s aanbieden, die de ondernemer kan gebruiken om zich verder te ontwikkelen. Aan de andere kant wordt meer gehandeld volgens de aanpak of eigenlijk de niet-aanpak ‘laisser faire, laisser aller’. Een ondernemer is niet voor niets ondernemer en heeft geen behoefte aan experts, die hem of haar betrekkelijk vrijblijvend en risicoloos van advies voorzien. Bovendien is de vraag of zij, die zich als expert presenteren, dat in relatie tot de ondernemer ook zijn. Persoonlijk vind ik dat alleen adviseurs, die zelf ondernemer zijn of zijn geweest, in staat zijn om een ondernemer te begrijpen en te adviseren.

De inmiddels door veel partijen erkende en gesteunde aanpak voor de ontwikkeling van ondernemerschap, die we hanteren bij de Hanzehogeschool, is gebaseerd op een aantal uitgangspunten. Begin zo vroeg mogelijk met het creëren van ‘awareness’. Laat studenten al vanaf hun eerste jaar nadenken over de mogelijkheden van een eigen bedrijf. Laat hen concrete vingeroefeningen doen in ‘student companies’, producten en diensten ontwikkelen en door goed opgezette competities leren omgaan met markten en concurrentie. Creëer voor hen binnen een opleiding en daarbuiten mogelijkheden om zich als ondernemende professional te ontwikkelen en om een eigen bedrijf voor te bereiden. Laat ouderejaars in minoren werken met instrumenten zoals design thinking, effectuation en het business model canvas om creativiteit, innovatie en de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten te stimuleren en te effectueren. Biedt tenslotte een omgeving met incubatoren, financieringsmogelijkheden en coaching door ervaren ondernemers. Doe dit op een erkend hoog kwalitatief niveau samen met deskundige partners en laat dit borgen en toetsen door partijen als de NVAO en VNO-NCW.

Combineer de ervaring van de oude economie met de creativiteit van de nieuwe. Begin geen vruchteloze discussies over definities of over de beste manier om startups te ondersteunen. Die bestaat niet. Begin zeker geen zware en dichtgetimmerde programma’s. Maak een open en dynamisch eco-systeem met verschillende soorten faciliteiten waarin evenzeer verschillende soorten ondernemers vruchtbare bodem vinden.

Laat vooral de ondernemer ondernemen.

Frans M. Donders

@Framdon

#passie #openaanbod #studentcompanies #effectuation